نقاشی هر کودک بیان گر احساسات درونی اوست. برای تحلیل و قضاوت یک اثر باید به صورت مستمر و پی درپی نقاشیهای کودک را زیر نظر داشت تا به جنبههای درونی کودکان پی برد. در نقاشی کودکان هر شکل، نماد یا رنگ بیان گر یک شخص، یک احساس یا یک ویژگی روحی خاص است.
جزئیات در نقاشی کودک نشانه هوش او بوده و بچههایی که جزئیات را بهتر میکشند باهوشتر هستند. بچههای باهوش برای کشیدن یک آدم، تمام اعضای بدن را با دقت فراوان رسم میکنند. پس نقاشی کودک میتواند شاخصی برای هوش بزرگسالی او باشد. البته کشیدن بیش از اندازه جزئیات بدون توجه به عمومیت مسائل میتواند نشان دهنده اختلال وسواس در کودک باشد که لازم است به آن توجه کنید.
در ادامه به تفسیر چند مورد از نقاشی کودکان میپردازیم.
خانه
خانه نماد پناهگاه و گرمی خانواده است. هر چه خانه در نقاشی زیباتر و با جزئیات بیشتر باشد، نماد زندگی ای است که کودک در آن احساس آرامش میکند. برعکس، اگر خانه ای بدون در ورودی، با دیوارهای بلند و منزوی و دورافتاده ترسیم شود، اگر این خانه بین سنین ۵-۸ سالگی ترسیم شود نشانگر خجالتی بودن کودک و وابستگی شدید او به مادر است. بعد از ۸ سالگی نشانگر احساس خود کوچک بینی و تنهایی است.
خورشید
خورشید بیانگر امنیت، خوشحالی، گرما، قدرت و نماد پدر است. وقتی رابطه پدر و کودک خوب است، خورشید کامل و در حال درخشیدن نمایش داده میشود. هنگامی که این ارتباط مطلوب نیست، خورشید در پشت کوه ناپدید است و یا به صورت قوسی در افق دیده میشود و اگر کودک از پدرش هراس داشته باشد، خورشید به رنگ قرمز تند یا سیاه ترسیم می شود.
شکل آدم
کودک وقتی شکل آدم میکشد، قبل از هر چیز شکل خود و یا درکی را که از بدن و تمایلاتش دارد، بیان میکند. شخص در اندازه بزرگ نشانه پرخاشگری است، اما در اندازه کوچک نشانه احساس بی کفایتی، شرم، ترس و افسردگی است. اگر کودک ،سر شخص را بسیار بزرگ بکشد نشان از مغرور بودن است.
آدم های بلندتر از حد متوسط به معنی پرخاشگری یا خود بزرگ بینی و نقاشی های ریز و بسیار کوتاه به معنی عزت نفس پایین، اضطراب یا افسردگی است.
صورت
کودکان پرخاشگر، اجزای صورت را به طور اغراق آمیزی بزرگ میکشند؛ در حالی که کودکان خجالتی جزئیات را از نظر می اندازند و فقط دایره صورت را ترسیم میکنند.
کودکانی که بیشتر صحبت میکنند، تهاجمی هستند و دهان را با اندازه بزرگ طراحی میکنند.
کودکانی که فکر میکنند مدام تحت کنترل هستند اندازه چشمها را بزرگتر نقاشی میکنند. چشم در اندازه کوچک، نشان از ضعف احساسات و وابستگی است و اگر چشم حذف شود نشان از عدم تمایل به حضور در جامعه و ارتباط برقرار کردن با دیگران است.
بزرگ نشان دادن بینی تاکید بر پرخاشگری در کودک است.
کودکانی که گردن را بلند میکشند، نشان از سختی در دستیابی به اهداف و خواسته هایشان است. کودکان مشکل دار اصولاً گردن را به طور کامل حذف میکنند.
دست ها و پاها
دستهای بزرگ بیانگر قدرت و کنترل است. حذف دستها بازتاب احساس فقدان قدرت و بیهودگی و بی یاور بودن است.
کودکان ضعیف و درون گرا اغلب برای آدم ها پا نمیگذارند و یا او را در حالت نشسته نقاشی میکنند.
فضا
به طور کلی کودکانی که رسم نقاشی آن ها به تناسب بر روی کاغذ ترسیم شده، کودکانی آرام هستند. به نظر روان شناسان کودکانی که فضا را بهتر از دیگران حس می کنند، دارای قابلیت درک بهتری هستند.
خطوط
بچههایی که همیشه باخطوط بسیار نازک و کمرنگ نقاشی میکنند معمولاً خجالتی، لاغر و انزواجو هستند.
فشار قلم خبر از تنش عضلانی کودک میدهد. این پدیده در کودکان پسر منعکس کننده عجولی است. خطوط خفیف سطح انرژی پایین، شرم و افسردگی را منعکس میکند.
حرف آخر…
حتماً وقتی فرزندتان نقاشی میکشد و به شما نشان میدهد، تنها به جمله خیلی قشنگ است اکتفا نکنید. راجع به نقاشیاش با او گفتگو کنید و از او سوال بپرسید.
در ابتدا از او شخصیتهای نقاشیاش را بپرسید. از آدمکهایی که کشیده است شروع کنید و بپرسید این آدمک کیست.
بعد اگر چیزی دیدید که نفهمیدید چیست، از او بپرسید این چیست و بعد راجع به اشیا و بقیه چیزها سوال کنید؛ مثلاچرا این درخت را تنها کشیدی؟
سپس اگر چیز عجیب و غریب و یا غیرطبیعی دیدید سوال کنید مثلاً چرا این آدم دست ندارد.