آموزش غذا خوردن به کودک
آموزش غذا خوردن به کودکان یکی از مهمترین مراحل رشد و پرورش فرزند است. آموزش استقلال درغذاخوردن برای کودکان به نوعی آموزش مسئولیت پذیری به آنهاست. هرچه سریعتر این آموزش را در اختیار فرزندتان قرار دهید یادگیری آن آسانتر میشود و زحمت شما برای غذا دادن به آنها نیز کمتر.
آموزش غذا خوردن به کودک، ابتدا سخت به نظر میرسد ولی اگر نکاتی را که در ادامه مطرح میکنیم رعایت کنید این مرحله به راحتی و با موفقیت طی میشود.
سن مناسب برای آموزش غذا خوردن به کودکان
معمولا بین ۹ ماهگی تا یک سالگی، کودک به اینکه خودش غذا بخورد علاقه نشان میدهد و سعی می کند با دست غذا را به سمت دهان ببرد. در 12 ماهگی می تواند از قاشق استفاده کند و اگر به درستی راهنمایی شود میتواند از 12 الی 18 ماهگی غذاخوردن به صورت مستقل را شروع کند.
خوراکیهای مناسب برای شروع آموزش عذا خوردن به کودک
برای آموزش غذا خوردن به کودکان باید غذاهایی را انتخاب کنید که برداشتن، نگه داشتن و در دهان گذاشتن آنها راحت باشد. مانند:
- هویج، سیبزمینی، نخود فرنگی یا کدو حلوایی کاملا پخته و نرم
- تکههای کوچک میوههای نرم (موز رسیده، کیوی یا هلو)
- سیب یا گلابی کاملا پخته و نرم
- ماکارونی کاملا پخته و نرم ترجیحاً شکلی
- تکههای خرد شده و کاملا پختهی مرغ، ماهی یا بوقلمون
غذایی که برای بچه انتخاب میکنید باید کاملا نرم باشد و تکههای غذا اندازهی مناسبی داشته باشند؛ به اندازهی کافی بزرگ باشند تا کودک بتواند بهراحتی آنها را بردارد و به اندازهی کافی کوچک باشند تا باعث خفگی او نشوند.
علاوه بر موارد فوق، باید از غذاهایی که ممکن است باعث خفگی کودک بشوند، اجتناب کنید. برای نمونه:
- آجیل
- ذرت بو داده
- هویج خام
- حبهی انگور
- کشمش
- تکههای بزرگ همهی غذاها
مراحل آموزش غذا خوردن به کودکان
1. خوردن با دست
قبل از اینکه کودک را با وسایل غذا خوردن آشنا کنید، ابتدا او را تشویق کنید که با دست غذا را در دهانش بگذارد.
یک راهکار خوب برای شروع این است که چند تکه غذای مناسب را در ظرفی پیش کودک بگذارید و او را تشویق کنید تکهها را با دست بردارد و به سمت دهانش ببرد. حتی می توانید فقط یک تکه از غذا را جداگانه در سینی قرار دهید تا تمرکز کودک برای گرفتن آن بیشتر شود. اگر نتوانست آن را بگیرد، تکه را جلوی او نگه دارید و تا زمانی که کودک همه تلاشش را نکرده اجازه ندهید تمرکزش به هم بخورد. توجه داشتهباشید که هر صدای کوچکی میتواند حواس کودک را از غذا خوردن پرت کند پس در محیطی آرام به کودک خود غذا بدهید. این تمرین را هر روز برای چند دقیقهی کوتاه انجام دهید و سپس خودتان به او غذا دهید تا زیاد خسته نشود.
این مدل گرفتن ( شکل چنگکی )، بسیار مهم است زیرا پایه ای برای مهارت های حرکتی دیگر در آینده مانند نوشتن خواهد بود.
2. خوردن با قاشق
کسب این مهارت به شکل کاملاً مستقل، از سن ۲ سالگی است. با این حال، اکثر بچه ها اگر به آنها فرصتی داده شود، قادر به یادگیری زودتر آن هستند
در حین غذا دادن، قاشق مخصوص کودک را که کوچک و گود است، در اختیارش قرار دهید. در ابتدای آموزش، می توانید خودتان قاشق را پر کنید و به او بدهید تا خودش قاشق را در دهانش بگذارد. با این کار، کودک برای حفظ تعادل قاشق، تمرین خوبی انجام میدهد.
هنگامی که کودک بتواند خودش قاشقش را در دست بگیرد، یک ظرف غذای کوچک و کمی گود که غذا از آن بیرون نریزد، جلویش بگذارید تا خودش غذا بخورد! کاسه های بسیار جذابی برای بچه ها در بازار وجود دارد که از ریختن کل غذا روی زمین جلوگیری می کنند.
نکته مهم این است که فقط در ابتدا مقدار کمی غذا در کاسه بریزید تا کودک بیشتر غذای موجود را بخورد. اگر به خوبی غذایش را خورد، می توانید هر بار غذای بیشتری در کاسه بریزید.
در این مرحله، هنگام غذا خوردن کودک از دو قاشق استفاده کنید؛ یکی در دست خود کودک برای استفاده و تمرین و دیگری در دست شما برای کمی کمک.
اگر کودک علاقه زیادی به استفاده از قاشق نشان نمی دهد، در تمامی مراحل برداشتن، بلند کردن و در دهان گذاشتن غذا او را کمک کنید.
اگر کودک غذای زیادی را می ریزد، با لحن آرام به او یادآوری کنید که جای غذا درون دهانت است.
در نظر داشته باشید که غذاهای پرتر و حجیم تری مثل ماست و پودینگ، ساده تر با قاشق برداشته می شوند. غذاهای مشکل به جهت خوردن با قاشق، ممکن است در ابتدا ناامید کننده باشند.
3. خوردن با چنگال
کودکی که استفاده از قاشق را بلد است مطمئنا میتواند با کمی تمرین از چنگال نیز استفاده کند. غذای مناسب برای خوردن با چنگال را وارد برنامه تان کرده و یک چنگال مناسب برای تغذیه کودک تهیه کنید. بهتر است از چنگالهای کوچک با دستهای نرم و پهن استفاده کنید که نوک آن فلزی باشد تا به راحتی در مواد غذایی فرو برود. در عین حال باید نوک چنگال تا حدی هم گرد باشد تا برای کودک خطری نداشته باشد.
با قرار دادن چنگال در بشقاب یا سینی روی صندلی غذای کودک و با مواردی مثل تکه های کوچک پنیر و ناگت مرغ که برداشتنشان با چنگال آسان است، شروع کنید. رشته فرنگی و تکه های میوه، نرم و خوب هستند، اما لغزنده بوده و ممکن است از هم جدا شوند، لذا باعث تاامیدی کودک شده و چندان مناسب نیستند.
اگر آنها با گرفتن غذا با چنگال مشکل داشته باشند، می توانید آنها را یاری دهید و زمانی که خودشان بتوانند بگیرند، به آنها کمک کمتری بدهید.
نکات مهم در آموزش غذا خوردن به کودکان
- در حین آموزش، غذاهایی که کودک دوست دارد برایش بپزید.
- زمانی که غذا را جلوی کودک قرار میدهید اظهار کنید که فراموش کردهاید چیزی را از آشپزخانه و یا اتاق بیاورید. از محل دور شوید و پس از مدتی برگردید. بدون توجه به اینکه کودک غذایش را خورده یا نه به او غذا بدهید. هر دفعه میزان وقفه را بیشتر کنید تا کودک مجبور شود غذایش را به تنهایی بخورد. این روش به ویژه در زمانی که کودک بسیار گرسنه باشد جواب میدهد.
- ممکن است کودک یک وعدهی کامل را خودش بخورد اما در وعدهی بعدی تمایل داشتهباشد تا به او غذا بدهید. در این صورت تقاضای او را قبول کنید اما در حد 3، 4 لقمه. بعد از آن غذایش را جمع کنید.
- نگران گرسنه ماندن کودک نباشید. شدت گرسنگی او را مجبور میکند در وعده های بعد، به میزان بیشتری خودش غذا بخورد.
- هرگز کودک را به خاطر غذا نخوردن دعوا نکنید؛ اما کوچکترین پیشرفت کودک در تنهایی غذا خوردن را تشویق کنید.
- زمانی که کودک حاضر نیست قاشق در دست بگیرد و به تنهایی غذا بخورد، ظرف غذایش را پرت میکند و مدام جیغ و داد میکند، نسبت به او بیتوجهی کنید، سفره را از جلویش جمع کنید و نگاه خود را از او برگردانید. وقتی کودک آرام شد دوباره غذایش را برایش آماده کنید و او را برای غذا خوردن به تنهایی تشویق کنید. اگر کودک باز هم حاضر به غذا خوردن نمیشود سعی نکنید تا با جنگ و دعوا به او فشار بیاورید؛ تنها بیتوجهی کنید تا خود گرسنه بشود و حاضر باشد به تنهایی غذا بخورد.
- کودک را پشت میز غذا قرار دهید و سعی کنید در هنگام غذا خوردن همهی اعضای خانواده را در کنار یکدیگر جمع کنید. مشاهدهی رفتار اعضای خانواده و تقلید کودک از غذا خوردن آنها به او در یادگیری این مهارت کمک بسیار زیادی میکند.
- _از غذاهای رنگارنگ و متنوع به همراه ظروف غذای بچگانه و شاد برای کودک خود استفاده کنید. در صورتی که کودک شما غذا نمیخورد و یا کم اشتهاست به مقالهی رازهای تربیت کودک خوش غذا مراجعه کنید.